Το Στίγμα του Βάρους κάνει ΚΑΚΟ στην Υγεία!

Κωνσταντίνα Κατσανά | Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΤΙΓΜΑ ΤΟΥ ΒΑΡΟΥΣ;

Το στίγμα του βάρους είναι η διάκριση και τα στερεότυπα που σχετίζονται με το σωματικό βάρος ενός ατόμου. Χαρακτηρίζεται από άσχημες συμπεριφορές προς έναν άνθρωπο εξαιτίας του βάρους του, οι οποίες πηγάζουν από τις στερεοτυπικές αντιλήψεις που επικρατούν σχετικά με το «πώς πρέπει να δείχνει» το ανθρώπινο σώμα.

Το στίγμα του βάρους μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα ανάπτυξης δυσαρέσκειας για το σώμα, η οποία αποτελεί κυρίαρχο παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση διατροφικών διαταραχών.

Το να συμπεριφέρεσαι σε έναν άνθρωπο με διαφορετικό τρόπο και να τον προσβάλλεις, επειδή μπορεί να έχει μεγαλύτερο σώμα από αυτό που προβάλλεται σαν “ιδανικό” στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι πέρα για πέρα απάνθρωπο και χωρίς κανένα ελαφρυντικό.
Δυστυχώς, όμως, το στίγμα του βάρους είναι γεγονός. Και για την ακρίβεια, έχει φτάσει να θεωρείται ένας πολύ συχνός και επιβαρυντικός παράγοντας για την υγεία των ατόμων που δέχονται αυτή τη μορφή κοινωνικού ρατσισμού καθημερινά στη ζωή τους.
Και μάντεψε από πού!

ΚΥΡΙΑΡΧΕΣ ΠΗΓΕΣ

Σύμφωνα με όσα δηλώνουν τα άτομα που βιώνουν διακρίσεις εξαιτίας του βάρους τους, όσοι ενισχύουν αυτή την υποτιμητική στάση απέναντί τους προέρχονται κυρίως από το οικογενειακό τους περιβάλλον (γονείς, αδέρφια) ή μπορεί να είναι και οι γιατροί που επισκέπτονται. Πράγματι, η βιβλιογραφία δείχνει πως η οικογένεια, οι επιστήμονες υγείας (γιατροί, διαιτολόγοι, ψυχολόγοι), οι εκπαιδευτικοί και καθηγητές φυσικής αγωγής αποτελούν τις κύριες πηγές που αναπαράγουν αυτές τις στερεοτυπικές πεποιθήσεις και μιλούν με προσβλητικά λόγια στα άτομα εξαιτίας του βάρους τους.

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΑΥΤΟ;

Η απάντηση στο «γιατί» παρατηρείται αυτό το δυσάρεστο φαινόμενο μπορεί να πάρει μεγάλη έκταση με πολλά διαφορετικά παρακλάδια. Ας μείνουμε για αρχή σε μία βασική αλήθεια. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, καθώς επίσης και οι ολοένα και περισσότερες εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού για την παχυσαρκία, έχουν περάσει το λανθασμένο μήνυμα ότι το βάρος μας είναι κάτι που βρίσκεται στον απόλυτο έλεγχό μας. Άρα όποιος έχει ένα μεγαλύτερο σώμα, αυτόματα χαρακτηρίζεται ως αδύναμος, με ελλιπή αυτό-κυριαρχία και απουσία δύναμης θέλησης. Κάτι τέτοιο είναι πέρα για πέρα αντίθετο με βασικές αρχές της βιολογίας, καθώς κάθε ένας από εμάς έχει τη δική του γενετική προδιάθεση που επηρεάζει και το μέγεθος του σώματός του (όπως το μέγεθος του ποδιού του, το ύψος του κ.ά.).

Πέρα από τη Μητέρα Φύση, λοιπόν, η ρύθμιση βάρους φαίνεται να είναι από τα ΠΙΟ ΣΥΝΘΕΤΑ πράγματα που μπορεί να μελετήσει κανείς, καθώς αναρίθμητοι παράγοντες αλληλεπιδρούν συνεχώς μεταξύ τους, καθιστώντας πέρα για πέρα υπεραπλουστευμένο και προβληματικό το να λες σε κάποιον:

«Αν έτρωγες λιγότερο και έκανες περισσότερη γυμναστική δε θα ήσουν έτσι! Δε το θες αρκετά. Είναι δική σου ευθύνη. Μη μου λες δικαιολογίες».

1ον: Δε χρειάζεται να δώσει δικαιολογίες ΣΕ ΚΑΝΕΝΑΝ για το τι τρως και για το πώς φαίνεται το σώμα σου. Καθώς επίσης, ΚΑΝΕΝΑΣ δεν έχει το δικαίωμα να κάνει σχόλια για το βάρος σου και τις διατροφικές σου συνήθειες. ΚΑΝΕΝΑΣ. Τέλος Πρότασης.

2ον: Ακόμη κι αν όλοι τρώγαμε ΑΚΡΙΒΩΣ το ίδιο (και θα προσθέσω το να είχαμε και το ίδιο ύψος και ηλικία-για να σε προλάβω) και κάναμε ακριβώς την ίδια γυμναστική, και πάλι τα σώματά μας θα έδειχναν διαφορετικά! Με το να βλέπεις την εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου δεν μπορείς να γνωρίζεις ούτε την κατάσταση της υγείας του ούτε να προβλέπεις τι τρώει και αν κάνει άσκηση.

Γνωρίζω πολλά άτομα που έχουν πολύ πιο ποιοτικές διατροφικές συνήθειες και τακτική σωματική δραστηριότητα σε σύγκριση με άτομα που από τη φύση τους βρίσκονται σε πιο αδύνατα σώματα. Και τι σημαίνει αυτό; Κάνουν κάτι λάθος; Όχι. Απλώς σέβονται το σώμα, μέσα στο οποίο γεννήθηκαν και -εάν δε δέχονται τις δυσάρεστες συνέπειες του στίγματος του βάρους- μπορούν να απολαμβάνουν μία υπέροχη και υγιέστατη ζωή μέσα σε αυτό! Η υγεία είναι πολύ πιο σύνθετη από ένα νούμερο στη ζυγαριά και εάν θέλουμε να λέμε πως μας ενδιαφέρει πραγματικά η υγεία του άλλου, τότε ας ξεκινήσουμε βάζοντας ένα γιγάντιο ΤΕΛΟΣ σε αυτό το βλαβερό φαινόμενο της διάκρισης βάσει βάρους.

ΤΟ ΣΤΙΓΜΑ ΤΟΥ ΒΑΡΟΥΣ ΚΑΝΕΙ ΚΑΚΟ.

Το στίγμα του βάρους, λοιπόν, παρεμβαίνει στη ζωή των ανθρώπων και μειώνει την καθημερινή ποιότητα της ζωής τους, ενώ παράλληλα τους εκθέτει και σε μελλοντικούς κινδύνους για την υγεία τους. Ας δούμε μερικές από τις πιο συχνές επιπτώσεις:

  • Χαμηλή αυτο-εκτίμηση
  • Αρνητική εικόνα σώματος
  • Κατάθλιψη
  • Αγχώδης διαταραχή
  • Διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά
  • Σύνδρομο επεισοδιακής υπερφαγίας
  • Συναισθηματικό φαγητό
  • Χρόνιες διαδικασίες διαιτών που οδηγούν σε απώλεια και επανα-πρόσληψη βάρους (συχνά μεγαλύτερη από την αρχική απώλεια)
  • Ανορθόδοξες μέθοδοι για μείωση βάρους (όπως χάπια, συμπληρώματα κ.ά)
  • Κοινωνική απομόνωση για αποφυγή σχολιασμού
  • Χρόνια νοσήματα που σχετίζονται με το αυξημένο στρες ΚΑΙ ΟΧΙ με το βάρος αυτό καθαυτό
  • Αποφυγή τακτικών ελέγχων σε γιατρούς λόγω του φόβου της ζύγισης ή/και της άσχημης αντιμετώπισης που θα δεχτούν (και κατ’ επέκταση ελλιπής φροντίδα της υγείας τους)

Δυστυχώς, οι αρνητικές συνέπειες δεν περιορίζονται μόνο σε αυτές που ανέφερα πιο πάνω.

ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΟΥ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ, ΤΟ ΑΞΙΖΕΙ.

Η κατάσταση αυτή πρέπει να αλλάξει. Και σε αυτό ευθυνόμαστε όλοι μας ως κοινωνία, αλλά και ως άτομα μεμονωμένα είστε στην προσωπική ή/και την επαγγελματική μας ζωή.

Μέχρι να γίνει, όμως, αυτό (θέλει χρόνο), θα ήθελα να σε παροτρύνω θερμά να ξεκινήσεις να υπερασπίζεσαι τον εαυτό σου! Να μιλάς. Να εκφράζεσαι όταν κάποιος σε σχολιάζει και να μην τον αφήνεις να σε παραβιάζει. Δεν έχει το δικαίωμα. Όποιος κι αν είναι αυτός. Το βάρος ενός ατόμου δεν τον καθιστά ανώτερο ή κατώτερο. Πώς θα μπορούσε να ισχύει ποτέ κάτι τέτοιο;

Πίστεψέ με, έχω δει πολλά άτομα που ενώ στην αρχή δίσταζαν πολύ, έχουν ξεκινήσει πλέον να μιλούν και να υπερασπίζονται τον εαυτό τους και το υπέροχο σώμα, μέσα στο οποίο ζουν. Στην αρχή σιγά-σιγά, δειλά…Θέλει απλώς λίγη εξάσκηση μέχρι η φωνή σου να δυναμώσει και να ισχυροποιηθεί. Πλέον αυτά τα άτομα νιώθουν όμορφα με τον εαυτό τους -όχι μόνο επειδή οι άλλοι σταμάτησαν να τους σχολιάζουν-αλλά κυρίως, επειδή ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΗΚΑΝ το σώμα τους!

Μίλησαν, εκφράστηκαν. Έπαψαν να καταπίνουν τα λόγια τους και να σκύβουν το κεφάλι στην αγένεια των άλλων και στη συνέχεια, να υποφέρων σιωπηλά. Ελευθέρωσαν τον εαυτό τους από αυτό το άδικο και βαρύ φορτίο που δεν αξίζει κανείς να κουβαλά. Το πέταξαν από πάνω τους. Και έκαναν ειρήνη με το σώμα τους. Έτσι μόνο μπορεί να έρθει και η πραγματική φροντίδα του εαυτού σου. Μέσα από την αγάπη και την αποδοχή.

Αλήθεια, έχεις σκεφτεί ποτέ πως κάθε φορά που μιλάς προσβλητικά για το σώμα σου, ίσως είναι το στίγμα του βάρους αυτό, από το οποίο θέλεις να απαλλαχτείς οριστικά;

Ενδεικτική Βιβλιογραφία:

  • Weight bias and obesity stigma: considerations for the WHO European Region (WHO)
  • WEIGHT STIGMA (National Eating Disorders Association)
  • Tomiyama A.J. How and why weight stigma drives the obesity ‘epidemic’ and harms health, BMC Medicine (2018)

Για το Your Therapist,

Κωνσταντίνα Κατσανά | Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Μοιράσου αυτό το Άρθρο στο:

Share on facebook
Share on linkedin
Share on print