Έλσα Πούλιου | Συστημική & Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
Κάποιες μέρες το παιδί απευθύνεται στον γονέα με κάποια απρεπή λέξη που μπορεί να άκουσε και να αναπαράγει, το ζήτημα είναι ο γονέας να είναι σε θέση παρατηρητή ώστε να ανακαλύψει σε ποιες συνθήκες αναπαράγεται αυτή η λέξη ή φράση. Αν το παιδί αποφασίζει να επιλέξει μια προσβλητική λέξη την ώρα που αφηγείται κάποιο βίωμά του το οποίο είναι φορτισμένο συναισθηματικά, τότε το παιδί γνωρίζει την σημασία πίσω από την λέξη και δεν πρόκειται για τυχαία μιμητική συμπεριφορά. Σε μια τέτοια περίπτωση πριν φτάσουμε στο ΄΄μη ξαναπείς αυτή τη λέξη΄΄, χρειάζεται να σκεφτούμε κάποια πράγματα.
Πρώτον το παιδί σε μία έντονη, συναισθηματικά, αφήγηση του αισθάνθηκε άνετα να εκφραστεί μπροστά στο γονέα, το οποίο σαν πράξη δίνει μια πληροφορία για το σύστημα στο οποίο μεγαλώνει. Δηλώνει πως το παιδί αισθάνεται ότι βρίσκεται σε ένα ασφαλές περιβάλλον και αντικρύζει έναν άνθρωπο (τον γονιό του), που μπορεί και αντέχει να ακούσει το βαρύ του συναίσθημα. Στη μεταξύ τους σχέση, το παιδί έχει μάθει πως επικρατεί η ειλικρίνεια και η σαφής παραδοχή από την πλευρά του γονέα, ότι ΄΄στη σχέση μας, μπορείς να εκφράζεις αυτό που αισθάνεσαι, εγώ είμαι εδώ να το αντέξω και να το διαχειριστώ μαζί σου΄΄. Το συγκεκριμένο μόνο αμελητέο δεν είναι, καθώς είναι εξαιρετικά σημαντικό για την ψυχική υγεία ενός ανήλικου ατόμου να γνωρίζει τόσο θεωρητικά όσο και βιωματικά ότι ο γονιός του είναι αυτός που μπορεί να αντέξει τα βαριά συναισθήματα του καθώς έχει κάποιον να τα μοιράζεται, ιδίως στην παρούσα ηλικιακή φάση, που είναι γνωστό στο παιδί ότι το πρώτο του πρότυπο είναι και αυτό που θα του μάθει τι να κάνει και πως να διαχειρίζεται αυτά του, τα συναισθήματα.
Στη συνέχεια, αυτό που χρειάζεται είναι να ακούσουμε τι θέλει να πει το παιδί, κάνοντας χρήση της προσβλητικής λέξης ή φράσης, να ακούσουμε με έναν διαφορετικό τρόπο, αφήνοντας πίσω, για λίγο, την λέξη που χρησιμοποίησε και μας σοκάρει. Ας μπούμε για λίγο στα δικά του παπούτσια ΄΄η κυρία Μαρία είναι πολύ χαζή, μου είπε να μην παίζω με το παιχνίδι μου΄΄ ή ΄΄ο κύριος Γιώργος είναι βλαμμένος, με έβαλε τιμωρία, χωρίς λόγο΄΄, ας κάνουμε μια προσπάθεια να του πούμε πως αισθάνεται. Το να μεταφράσουμε το συναίσθημα ενός παιδιού είναι εξαιρετικά σημαντικό, γιατί πολλές είναι οι φορές που το ίδιο το παιδί δεν ξέρει πως αισθάνεται ή δεν ξέρει ποιο συναίσθημα να επιλέξει από όλα όσα αισθάνεται. Άρα, η πρόταση ΄΄η κυρία Μαρία είναι πολύ χαζή, μου είπε να μην παίζω με το παιχνίδι μου΄΄ μπορεί να ξανά ειπωθεί από τον γονέα προς το παιδί του ως εξής: ΄΄θες να πεις ότι θύμωσες που η κυρία δεν σε άφησε να παίξεις με αυτό που ήθελες, για αυτό την λες χαζή;΄΄. Η αμέσως επόμενη πρόταση ΄΄ο κύριος Γιώργος είναι βλαμμένος, με έβαλε τιμωρία, χωρίς λόγο΄΄, μπορεί να αλλάξει λέγοντας: ΄΄αισθάνεσαι αδικημένος που σε έβαλε τιμωρία, τι έγινε για πες μου να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε΄΄.
Η συναισθηματική έκφραση περιλαμβάνει πολλές αποχρώσεις, κάποιες από αυτές είναι πιο σκούρες και σκοτεινές, προκειμένου να φωτίσουν δεν χρειάζεται να τις σβήσουμε αλλά να τις αντικαταστήσουμε, δίνοντας έμφαση σε αυτό που υπάρχει πίσω από αυτές. Με αυτό τον τρόπο, το παιδί μαθαίνει να εκφράζει αυτό που αισθάνεται διακρίνοντας ολοένα και πιο εύκολα ποια είναι η λέξη που αντικατοπτρίζει σωστά το συναίσθημα του, χωρίς να χρειάζεται απαραίτητα να επιλέξει κάτι προσβλητικό. Το πιο σημαντικό όλων, είναι η ετοιμότητα και η αντοχή του γονέα να διακρίνει και να αφουγκραστεί πως μπορεί να νιώθει το παιδί του για να καταλήξει να χρησιμοποιήσει κάτι το προσβλητικό.
Για το Your Therapist,