Έλσα Πούλιου | Συστημική & Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
‘’Τίποτα δεν παθαίνεις εσύ, αντέχεις’’ Τελικά παθαίνεις κάτι ή όχι? Και αν ναι, ποιο είναι το νόημα που του δίνεις. Ουσιαστικά, αυτή είναι και η απάντηση στο αν παθαίνεις κάτι, τι σημαίνει αυτό για εσένα. Σίγουρα, η ανθεκτικότητα είναι η αφετηρία πολλών κατακτήσεων ‘’Κοίτα τον άτιμο, το κατάφερε μετά από τόσα χρόνια και χωρίς καθόλου βοήθεια’’, ‘’Μα πως το ξεπέρασε όλο αυτό;’’. Η προσαρμοστικότητα και η επιμονή των πολλών προσπαθειών για να επιτύχεις αυτό που θες, αναδεικνύουν την έννοια της ανθεκτικότητας, σε όσα μπορεί να συμβαίνουν στη ζωή.
Ας μιλήσουμε όμως πιο συγκεκριμένα, ένας άνθρωπος που έχει κατακτήσει την έννοια της ανθεκτικότητας, έχει δύναμη μέσα του, έχει τη δυνατότητα να καταφέρει και να κατακτήσει όσα θέλει και στις περισσότερες περιπτώσεις με απουσία βοήθειας, γιατί; Γιατί, πιθανόν από μικρή κιόλας ηλικία, είχε μάθει να αντέχει όσα βιώνει ακόμα και τα δυσάρεστα που διαδραματίζονταν και δίχως να υπάρχει κάποιος χώρος να επικοινωνήσει το πως αισθάνεται δεν του έμενε τίποτα άλλο από το να συνεχίσει να προσπαθεί και να αφήνει πίσω του όσα τον ‘’καταπίνουν’’ προκειμένου να επιβιώσει. Το οικογενειακό του πλαίσιο μπορεί να είχε στρέψει την προσοχή του, σε άλλες ανάγκες από αυτές του παιδιού, όπως για παράδειγμα μια πολύ άρρωστη μητέρα είναι σε θέση να υπερκαλύψει όλο το χώρο με τις δικές της ανάγκες, όχι απαραίτητα επειδή σκέφτεται μόνο τον εαυτό της αλλά επειδή ήρθαν έτσι οι συνθήκες με την υγεία της και μη γνωρίζοντας τι άλλο να κάνει το παιδί, έμαθε να αντέχει μέσα από αυτές τις συνθήκες. Βέβαια, χρήσιμο είναι να ακουστεί ότι όχι μόνο θέματα υγείας αλλά και άλλες οικογενειακές κρίσεις, είναι ικανές να αποπροσανατολίσουν μια οικογένεια από τις ανάγκες του παιδιού, όπως μια οικονομική κρίση που ξέσπασε στη εργασία των γονέων, ένα πιο ζωηρό και άτακτο αδερφάκι, μια μόνιμη σύγκρουση μεταξύ του ζευγαριού της οικογένειας και πολλά ακόμα.
Στο παρόν λοιπόν, αυτό το παιδί που πλέον είναι ενήλικας, σίγουρα έχει μάθει να ανταπεξέρχεται με άνεση στις δύο εργασίες που έχει προκειμένου να αγοράσει την μηχανή που θέλει, να διαχειρίζεται τον αυστηρό και απότομο διευθυντή του, να προσπαθεί και να πετυχαίνει την ανατροπή της όχι και τόσο καλής επίδοσης των εξετάσεών του, ώστε να ξαναμπεί δυναμικά σε μία ακόμα προσπάθεια μέχρι που τα καταφέρνει και γενικότερα, έχει μάθει να αντιμετωπίζει τις αντιξοότητες που θα βρεθούν μπροστά του. Έχει ήδη τα εργαλεία από την παιδική του ηλικία και μπορεί να τα χρησιμοποιήσει, όπως το να διαχειριστεί αυτό το δύσκολο project που του ανατέθηκε ή ακόμα και να καταφέρει να εναντιωθεί με αποδεκτό τρόπο στον αυστηρό καθηγητή του. Με άλλα λόγια, μπορούμε να πούμε, ότι το βιογραφικό αυτού του ατόμου, περιλαμβάνει περισσότερες επιτυχίες, παρά αποτυχίες. Η πρόβλεψη που μπορούμε να κάνουμε για αυτό το άτομο είναι θετική, θα έχει κατακτήσεις στη ζωή του και θα μπορεί να εξελίσσεται.
Η άλλη όψη όμως, λέει κάτι άλλο. Πιθανόν λόγω υψηλής ανθεκτικότητας, το άτομο αυτό δεν είναι εύκολο να αντιληφθεί το πότε πρέπει να σταματήσει. Με άλλα λόγια, ένα ανθεκτικό άτομο δεν είναι τόσο εξοικειωμένο με τα όρια. Ας σκεφτούμε πάλι, την άρρωστη μητέρα που είχε αυτό το άτομο, ως παιδί, η ασθένεια αυτή κράτησε για χρόνια και έτσι έγινε και έμεινε ο ‘’κανόνας’’ πως πάντα υπερτερούσαν οι ανάγκες της ασθένειας της, το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τις υπόλοιπες συνθήκες που έθεσαν το παιδί σε μια πιο μοναχική θέση. Αυτός ο ενήλικας λοιπόν, που έχει ως εργαλείο του την αντοχή, δεν σταματάει και δεν οριοθετεί καμία κατάσταση που του προκύπτει, όση πίεση και να αισθάνεται γιατί το εργαλείο που έχει πρέπει να το χρησιμοποιήσει πάση θυσία. Μπορεί να παραμείνει σε μια συντροφική σχέση που τον καταπιέζει, που καταπιέζει το πως αισθάνεται γιατί το εργαλείο του εκεί είναι εξαιρετικά χρήσιμο, γιατί έχει ξανά βιώσει το αίσθημα να μην υπάρχει χώρος για τις δικές του ανάγκες και να επιβιώνει και να αντέχει. Στην αντίπερα όχθη λοιπόν, μπορεί να καταπατώνται οι ανάγκες αυτού του ενήλικα και να μην το αντιλαμβάνεται ή να λέει στον εαυτό του, ότι έτσι χρειάζεται να γίνει γιατί η ζωή είναι δύσκολη, μη παίρνοντας θέση σε αυτά που του δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα γιατί παλιότερα δεν βρέθηκε κάποιος να πάρει αυτή τη θέση για εκείνον. Βέβαια στο παρόν του, τα πράγματα είναι διαφορετικά γιατί έχει ο ίδιος την ευθύνη του εαυτού του ως ενήλικας και είναι ο μοναδικός που μπορεί να δράσει ειλικρινά, για τον εαυτό του.
Εφόσον όμως μιλάμε για το ίδιο νόμισμα, αυτό σημαίνει ότι και οι δύο όψεις είναι τελικά μία. Επιστρέφοντας στην πρώτη ερώτηση, του τι σημαίνει για εσένα να παθαίνεις κάτι, αναδύεται η ανάγκη για χρήση του εργαλείου της αντοχής μέχρι το σημείο που αισθάνεσαι ότι παθαίνεις κάτι. Η επιτυχημένη χρήση αυτού του εργαλείου είναι να βγαίνει κάθε όταν χρειάζεται και να ξαναμπαίνει στον σάκο όταν η χρήση του περιττεύει λόγω της υπερίσχυσης του εργαλείου της ενημερότητας των αρνητικών συναισθημάτων που σου δημιουργεί μία νέα συνθήκη.
Για το Your Therapist,