Έφη Κατηρτζόγλου | Κοινωνιολόγος, Msc Ιατρικής Θεσσαλίας – Ψυχοθεραπεύτρια-Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Οι κρίσεις πανικού αποτελούν μια κοινή και οδυνηρή κατάσταση που μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής ενός ατόμου.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία (APA, 2013), η κρίση πανικού ορίζεται ως ένα ξαφνικό και απροσδόκητο επεισόδιο έντονου φόβου ή δυσφορίας που κορυφώνεται μέσα σε λίγα λεπτά και συνοδεύεται από σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα όπως εφίδρωση, αίσθημα παλμών-γρήγορος καρδιακός ρυθμός και δυσκολία αναπνοής. Άλλα συμπτώματα είναι πόνος στο στήθος, ρίγη ή έξαψη, αίσθημα πνιγμού, αίσθημα ζάλης, ναυτίας ή τάση για λιποθυμία. Ναυτία ή κοιλιακό άλγος. Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα, αίσθημα παλμών και εφίδρωση. (APA, 2013)
Τα ψυχολογικά συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν φόβο ότι το άτομο θα χάσει τον έλεγχο, θα τρελαθεί ή θα πεθάνει. Ο επιπολασμός της διαταραχής πανικού εκτιμάται ότι είναι 2-3% στο γενικό πληθυσμό (Kessler et al., 2005).
Συνήθως τα άτομα πριν καταλήξουν στο γραφείο του ψυχοθεραπευτή έχουν πραγματοποιήσει κλινικές εξετάσεις για να βεβαιωθούν ότι δεν έχουν κάποια ασθένεια παθολογικής φύσεως.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι κρίσεις πανικού συνδέονται συχνά με άλλες καταστάσεις ψυχικής υγείας όπως οι αγχώδεις διαταραχές και η κατάθλιψη (Kessler, Berglund, Demler, Jin, & Walters, 2005). Επιπλέον, οι κρίσεις πανικού μπορεί επίσης να προκληθούν από ορισμένους στρεσσογόνους παράγοντες της ζωής, όπως ένα τραυματικό γεγονός ή μια σημαντική αλλαγή στη ζωή (APA, 2013). ). Η ψυχοθεραπεία έχει βρεθεί ότι είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για τη διαταραχή πανικού. Η θεραπεία για κρίσεις πανικού περιλαμβάνει συνήθως συνδυασμό φαρμάκων και ψυχοθεραπεία.
Σύμφωνα με την APA (2013), η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) είναι από τις πιο αποτελεσματικές στη θεραπεία της διαταραχής πανικού καθώς βοηθά τα άτομα να εντοπίζουν και να αλλάζουν αρνητικές σκέψεις και συμπεριφορές που μπορεί να συμβάλλουν στις κρίσεις πανικού τους (Butler, Chapman, Forman, & Beck, 2006).
Η CBT, για την αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού, εστιάζει συνήθως στον εντοπισμό και την τροποποίηση δυσπροσαρμοστικών σκέψεων και συμπεριφορών που διατηρούν τον κύκλο των κρίσεων πανικού (Barlow, 2002). Ο κύριος στόχος της θεραπείας έκθεσης είναι να βοηθήσει τα άτομα να αντιμετωπίσουν και να απευαισθητοποιηθούν στις καταστάσεις, τα αντικείμενα ή τις εσωτερικές τους αισθήσεις που τους προκαλούν τις κρίσεις αυτές (Barlow, 2002). Η θεραπεία της έκθεσης ουσιαστικά περιλαμβάνει τη σταδιακή έκθεση των ατόμων σε ένα ασφαλές περιβάλλον στις καταστάσεις ή τα ερεθίσματα που προκαλούν τις κρίσεις πανικού τους με τη βοήθεια τεχνικών χαλάρωσης. Ιδίως η εκμάθηση διαφραγματικών αναπνοών και τεχνικών χαλάρωσης όπως mindfuleness αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο για τη διαχείριση των κρίσεων πανικού από το άτομο.
Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) και η θεραπεία έκθεσης (συστηματική απευαισθητοποίηση) είναι οι πιο ερευνημένες ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις για τη διαταραχή πανικού (Barlow, 2002).
Συγκεκριμένα μια μετα-ανάλυση από τους van den Berg, de Lange, Kerkhof και van der Meer (2010) διαπίστωσε ότι τόσο η CBT όσο και η θεραπεία έκθεσης ήταν αποτελεσματικά στη μείωση των συμπτωμάτων πανικού και στη βελτίωση της συνολικής λειτουργίας σε άτομα με διαταραχή πανικού. Φάρμακα όπως οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) και τα αγχολυτικά μπορούν επίσης να συνταγογραφηθούν για τη διαχείριση των συμπτωμάτων (American Academy of Family Physicians, 2015).
Συμπερασματικά, οι κρίσεις πανικού χαρακτηρίζονται από ξαφνικά, έντονα επεισόδια φόβου ή δυσφορίας. Αυτά τα επεισόδια μπορεί να συμβούν ανά πάσα στιγμή , στη καθεμία και στον καθένα και σε οποιοδήποτε μέρος. Τα αίτια των κρίσεων πανικού είναι πολύπλοκα και πολύπλευρα και μπορεί να περιλαμβάνουν βιολογικούς και ψυχολογικούς παράγοντες.
Η θεραπεία, συμπεριλαμβανομένης της γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας, της θεραπείας έκθεσης και της φαρμακευτικής αγωγής, αποτελούν αποτελεσματικές θεραπείες για τη διαταραχή πανικού.
Είναι σημαντικό να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια εάν εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε παθαίνει κρίσεις πανικού. Ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση και τη θεραπεία της πάθησης και να παρέχει υποστήριξη και πόρους για τη διαχείριση των συμπτωμάτων.
Βιβλιογραφικές αναφορές
- American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
- American Academy of Family Physicians. (2015). Panic disorder.
- Barlow, D. H., Gorman, J. M., Shear, Μ. Κ., & Woods, S. W. (2000).
- Βutler, G., Chapman, J. E., Forman, E. M., & Beck, A. T. (2006). The empirical status of cognitive-behavioral therapy: A review of meta-analyses. Clinical Psychology Review, 26(1), 17-31.
- Kessler, R. C., Berglund, P., Demler, O., Jin, R., & Walters, E. E. (2005). Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Arch Gen Psychiatry, 62(6), 593–602.
Για το Your Therapist,
Έφη Κατηρτζόγλου | Κοινωνιολόγος, Msc Ιατρικής Θεσσαλίας – Ψυχοθεραπεύτρια-Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας