Έφη Κατηρτζόγλου | Κοινωνιολόγος, Msc Ιατρικής Θεσσαλίας – Ψυχοθεραπεύτρια-Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Το άγχος είναι ένα κοινό πρόβλημα ψυχικής υγείας που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
Ορίζεται ως ένα αίσθημα ανησυχίας, νευρικότητας ή ανησυχίας για κάτι με αβέβαιο αποτέλεσμα (American Psychiatric Association, 2013).
Οι πιο κοινές μορφές αγχωδών διαταραχών περιλαμβάνουν τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, τη διαταραχή πανικού, την κοινωνική αγχώδη διαταραχή και τις ειδικές φοβίες (APA, 2020).
Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή χαρακτηρίζεται από υπερβολική και μη ρεαλιστική ανησυχία για καθημερινά γεγονότα και δραστηριότητες, ενώ η διαταραχή πανικού χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες και απροσδόκητες κρίσεις πανικού (APA, 2020).
Η κοινωνική αγχώδης διαταραχή χαρακτηρίζεται από φόβο αρνητικής αξιολόγησης σε κοινωνικές καταστάσεις και οι ειδικές φοβίες περιλαμβάνουν έντονο φόβο για συγκεκριμένα αντικείμενα ή καταστάσεις (APA, 2020).Aυτά τα συναισθήματα μπορεί να είναι ήπια ή σοβαρά και μπορεί να προκληθούν από διάφορες καταστάσεις ή γεγονότα.
Η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία (APA, 2020) ορίζει το άγχος ως «ένα συναίσθημα που χαρακτηρίζεται από συναισθήματα έντασης, ανησυχητικές σκέψεις και σωματικές αλλαγές όπως η αυξημένη αρτηριακή πίεση».
Οι αιτίες του άγχους μπορεί να είναι πολύπλοκες και πολυπαραγοντικές.Γενετικοί και βιολογικοί παράγοντες, όπως ένα οικογενειακό ιστορικό άγχους ή μια ανισορροπία στους νευροδιαβιβαστές, ή η χρήση ουσιών μπορούν να παίξουν ρόλο (NIMH, 2020). Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως τραυματικά γεγονότα, μπορούν επίσης να συμβάλουν στην ανάπτυξη του άγχους (NIMH, 2020). Επιπλέον, ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως η τελειομανία ή η χαμηλή αυτοεκτίμηση, μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα ανάπτυξης άγχους (Ruscio, Brown, Chiu, & Sareen, 2008).
Υπάρχουν αρκετές αποτελεσματικές θεραπείες για το άγχος, όπως η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT), η θεραπεία συστηματικής απευαισθητοποίησης και η φαρμακευτική αγωγή (APA, 2020). Η CBT είναι ένας τύπος θεραπείας που εστιάζει στον εντοπισμό και την αλλαγή των αρνητικών προτύπων/μοτίβων σκέψης και συμπεριφορών που συμβάλλουν στο άγχος (APA, 2020). Μια άλλη θεραπευτική επιλογή είναι η συστηματική απευαισθητοποιήση, η οποία περιλαμβάνει τη σταδιακή έκθεση του ατόμου στο αντικείμενο ή την κατάσταση που φοβάται σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον (American Psychiatric Association, 2013).
Φάρμακα, όπως αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά, μπορούν επίσης να συνταγογραφηθούν για να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων του άγχους (APA, 2020).
Οι θεραπείες που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα(mindfulness)έχει βρεθεί ότι είναι αποτελεσματικές στη θεραπεία του άγχους. Αυτές οι θεραπείες περιλαμβάνουν την εκπαίδευση των ατόμων να επικεντρώνονται στην παρούσα στιγμή και να παρατηρούν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους χωρίς κρίση (Teasdale, 2014).
Συμπερασματικά, το άγχος είναι μια κοινή συναισθηματική εμπειρία που μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορες μορφές και χαρακτηρίζεται από συναισθήματα ανησυχίας, νευρικότητας και φόβου.
Μπορεί να προκληθεί από συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων και μπορεί να πάρει διάφορες μορφές, όπως γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, διαταραχή πανικού, κοινωνική αγχώδη διαταραχή και ειδικές φοβίες. Υπάρχουν πολλές αποτελεσματικές θεραπείες για το άγχος, που μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα να διαχειριστούν τα συμπτώματά τους και να βελτιώσουν τη συνολική ποιότητα ζωής τους.
Είναι σημαντικό να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια εάν εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε βιώνει έντονο άγχος. Ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση και τη θεραπεία και να παρέχει υποστήριξη και πόρους για τη διαχείριση των συμπτωμάτων.
Βιβλιογραφία
- APA. (2020). Anxiety disorders. American Psychological Association. Retrieved from https://www.apa.org/topics/anxiety-disorders
- Ma, J., & Teasdale, J. D. (2014). Γνωσιακή θεραπεία βασισμένη στην ενσυνειδητότητα για υποτροπιάζουσα κατάθλιψη: Μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή. Journal of Anxiety Disorders, 28(4), 227-239.
- National Institute of Mental Health. (2020). Anxiety disorders. Retrieved from https://www.nimh.nih.gov/health/topics/anxiety-disorders/index.shtml
- Ruscio, A. M., Brown, T. A., Chiu, W. T., & Sareen, J. (2008). Psychological and diagnostic subgroups of individuals with generalized anxiety disorder: Results from the National Epidemiologic Survey on Alcohol and Related Conditions. Journal of Anxiety Disorders, 22(4), 791–805. https://doi.org/10
Για το Your Therapist,
Έφη Κατηρτζόγλου | Κοινωνιολόγος, Msc Ιατρικής Θεσσαλίας – Ψυχοθεραπεύτρια-Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας