Εριφύλη Χατζησάββα | Λογοθεραπεύτρια – Ειδική Παιδαγωγός MSc
Η επικοινωνία είναι ένα από τα πιο βασικά αναπτυξιακά ορόσημα, καθώς τα παιδιά εξελίσσονται. Ξεκινά με βασικά στοιχεία, όπως βάβισμα και λέξεις μιας συλλαβής και σιγά σιγά τα παιδιά μαθαίνουν πιο περίπλοκες πτυχές της γλώσσας όπως πλήρεις συζητήσεις. Όταν τα παιδιά αναπτύσσουν δεξιότητες συνομιλίας, μαθαίνουν επίσης τις δεξιότητες της εναλλαγής σειράς.
Τι είναι η εναλλαγή σειράς;
Η εναλλαγή σειράς λαμβάνει χώρα σε μια συνομιλία όταν ένα άτομο ακούει ενώ το άλλο άτομο μιλά. Καθώς προχωρά μια συνομιλία, οι ρόλοι του ακροατή και του ομιλητή ανταλλάσσονται μπρος-πίσω (ένας κύκλος συζήτησης).
Γιατί είναι σημαντική η εναλλαγή σειράς;
Η εναλλαγή σειράς είναι μια σημαντική δεξιότητα για την ανάπτυξη των παιδιών, προκειμένου να συμμετέχουν αποτελεσματικά στις κοινωνικές επικοινωνίες. Εάν ένα παιδί δεν είναι σε θέση να εναλλάσσεται κατά τη διάρκεια των αλληλεπιδράσεων, ενδέχεται να διακόψει το άλλο άτομο που μιλά ή μπορεί να μην το ακούσει καν. Τα παιδιά που «παλεύουν» με την εναλλαγή σειράς σε κοινωνικές καταστάσεις μπορεί επίσης να αντιμετωπίσουν προβλήματα στη δημιουργία φιλιών στην τάξη.
Πώς μπορεί ένα θεραπευτικό πρόγραμμα προσχολικής ηλικίας να βοηθήσει στην εναλλαγή σειράς;
Εάν ένα παιδί αντιμετωπίζει καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας, μπορεί να αντιμετωπίζει δυσκολία στην εναλλαγή σειράς. Τα παιδιά με αναπτυξιακές καθυστερήσεις ή Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) μπορεί να έχουν προκλήσεις με αυτήν την ικανότητα, επειδή τα παιδιά στο φάσμα συχνά παρουσιάζουν καθυστερήσεις στην επικοινωνία και τις κοινωνικές δεξιότητες.
Εδώ είναι 5 ιδέες για να βοηθήσετε τα παιδιά να κατανοήσουν την εναλλαγή σειράς και να εξασκήσουν αυτή τη δεξιότητα με τους συνομηλίκους τους:
- Εξάσκηση στην αναμονή: Η αναμονή είναι συχνά το πιο δύσκολο κομμάτι στη σειρά των παιδιών, ειδικά για τα μικρότερα παιδιά. Είναι πάντα καλό να ξεκινάτε με μια μικρή διάρκεια, να περιμένετε και να παρατείνετε τη διάρκεια καθώς το παιδί σας αρχίζει να καταλαβαίνει την ιδέα της αναμονής. Ένα χρονόμετρο ή ένα τραγούδι μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να προβλέψουν πότε τελειώνει ή αρχίζει η σειρά τους. Μερικά παιδιά μπορεί να χρειάζονται ένα παιχνίδι για να κρατήσουν ενώ περιμένουν τη σειρά τους, κάτι που βοηθά στη μείωση της έντασης ενώ περιμένουν.
- Γλώσσα και χειρονομίες: Βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιείτε την κατάλληλη γλώσσα και χειρονομίες για να βοηθήσετε το παιδί σας να κατανοήσει την ιδέα της εναλλαγής σειράς. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε σταθερή απλή γλώσσα. Ξεκινήστε κάθε εναλλαγή λέγοντας «σειρά μου» ή «σειρά σου» για να τραβήξτε την προσοχή στο γεγονός ότι μόνο ένα άτομο παίζει κάθε φορά. Η χρήση της χειρονομίας ως χτύπημα στο στήθος του ή η κατεύθυνση προς το παιδί, μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να καταλάβουν πότε είναι η σειρά τους.
- Συμμετοχή στο παιχνίδι: Οι δάσκαλοι και οι γονείς μπορούν να μοντελοποιήσουν την εναλλαγή σειράς για τα παιδιά όταν παίζουν. Ο ενήλικας πρέπει να το καταστήσει πολύ σαφές στο παιδί του οποίου είναι η σειρά. Για παράδειγμα, ο ενήλικας μπορεί να πει, «Πρώτα παίζεις εσύ.» ή «Τώρα είναι η σειρά μου να παίξω με το παιχνίδι.» Η χρήση άμεσης γλώσσας και η ρητή δήλωση πότε είναι ώρα να πάρει τη σειρά, βοηθά το παιδί να μάθει σωστά την εναλλαγή σειράς.
- Κοινωνικές ιστορίες: Οι θεραπευτές σε ένα θεραπευτικό προσχολικό πρόγραμμα μπορούν να δημιουργήσουν κοινωνικές ιστορίες σχετικά με την εναλλαγή σειράς, προκειμένου να βοηθήσουν τα παιδιά να κατανοήσουν καλύτερα αυτήν την ικανότητα.
- Μαγικό αντικείμενο: Για να μπορέσει ένας θεραπευτής ή ένας δάσκαλος να διδάξει την εναλλαγή σειράς σε μια συνομιλία, μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα αντικείμενο (π.χ μπαλάκι) που θα κρατούν τα παιδιά την ώρα που μιλούν. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά μαθαίνουν να κάνουν την εναλλαγή σειράς και να ακούνε τον ομιλητή που κρατάει το μαγικό αντικείμενο.
Για το Your Therapist,